Schone waterlopen door ozonisatie en granulair actief kool – O3G
(06-05-2025) RWZI’s zuiveren afvalwater, maar microverontreinigingen blijven een probleem. Een Vlaams-Nederlands project test ozonisatie en actieve kool als oplossing, met onderzoek naar effectiviteit, neveneffecten en duurzaamheid.
Rioolwaterzuiveringsinstallaties (RWZI’s) zuiveren het afvalwater, grotendeels afkomstig van huishoudens, vooraleer het als effluent naar het oppervlaktewater wordt afgevoerd. Hoewel de effluentkwaliteit de afgelopen jaren sterk is verbeterd, vooral wat betreft nutriënten, blijven o.a. organische microverontreinigingen (OMV’s) zoals medicijnresten en pesticiden een grote uitdaging. De meeste RWZI’s zijn momenteel niet in staat deze OMV’s voldoende te verwijderen, waardoor de waterkwaliteit onder druk komt te staan. Met het oog op schonere waterlopen in Vlaanderen en Nederland is een grensoverschrijdende samenwerking opgezet waarbij ozonisatie (O3) in combinatie met adsorptie op Granulair Actief Kool (GAK) op zowel labo-, piloot-, als volle-schaal wordt uitgetest als nabehandelingstechniek voor RWZI’s. Gezien de strengere voorwaarden in de herziene Europese Richtlijn Stedelijk Afvalwater (ERSA) voor o.a. OMV-verwijdering, biedt dit project waardevolle inzichten voor toekomstige praktische toepassingen.
De keuze voor deze technologieën is gebaseerd op eerder onderzoek in zowel Vlaanderen (o.a. aan UGent) als in Nederland. Hierbij kwam ozonisatie als één van de meest succesvolle technologieën naar voren. Een aandachtspunt is echter de toegediende ozondosis. Zo kunnen bij hoge ozonconcentraties ongewenste, zorgwekkende nevenproducten zoals bromaat worden gevormd, en wordt ook energie niet efficiënt ingezet. Om een hoge verwijderingsefficiëntie van OMV’s te behalen en tegelijk dergelijke nadelige effecten tegen te gaan, kan ozonisatie slim worden gecombineerd met actief kool filtratie (adsorptie).
Universiteit Gent onderzoekt hierbij op laboschaal ─ maar met oog op volle-schaal toepassingen ─ hoe voorbehandelingsstappen (bv. groffiltratie) ongewenste scavengers van reactieve species kan verwijderen om zo het ozonverbruik te optimaliseren. Nabehandeling van het geozoniseerde effluent met actieve kool helpt bij het verwijderen van bijproducten en moeilijk afbreekbare OMV’s, wat een effectieve totaaloplossing biedt. Hierbij doen we diepgaand onderzoek naar de optimale condities waarbij ozon en actieve kool gecombineerd worden ingezet voor de verwijdering van uiteenlopende microverontreinigingen. Verder worden geavanceerde analysemethoden ontwikkeld voor een breed scala aan OMV’s om aldus meer inzichten te verkrijgen in hun verwijdering. Ook onderzoekt UGent of online surrogaatmetingen zoals UV-VIS absorbantie en fluorescentie het monitoren en sturen van ozon-gebaseerde behandelingsprocessen efficiënter kunnen maken, wat mogelijks tot een operationele kostenbesparing van 10-20% kan leiden.
Andere partners binnen het consortium onderzoeken onder meer de ecotoxiciteit en het effect van biodegradatie op de OMV verwijdering (Universiteit Antwerpen), alsook de optimalisatie van het proces via 3D simulaties (AM Team) en het inschatten van de duurzaamheid via een levenscyclusanalyse (HZ University). Binnen het project worden ook testen uitgevoerd op de nieuwe ozon-GAK volle-schaal installatie bij Aquafin (Aartselaar, 4000 m³/d) en op de pilootinstallaties gebouwd bij het Waterschap De Dommel in samenwerking met PureBlue. De opgedane projectkennis wordt maximaal gedissemineerd door projectcoördinator VITO Kennispunt Water met steun van CAPTURE.
Meer weten? Over ons | Schone Waterlopen door O3G | Interreg Vlaanderen-Nederland
